1. Cúm A là gì?
Cúm là một bệnh nhiễm vi rút cấp tính đường hô hấp. Vi-rút cúm lây nhiễm ở người có thể được phân thành ba nhóm chính: A, B và C. Nhiễm cúm loại A có thể nghiêm trọng và gây ra đại dịch bệnh trên diện rộng, một số trường hợp nhẹ hơn, cúm có thể tự khỏi mà không có triệu chứng đáng kể, các trường hợp nghiêm trọng của cúm loại A có thể đe dọa đến tính mạng.
Cúm A thường xuất hiện nhiều hơn trong các dịch bệnh cúm mùa và gây ra các đại dịch vì vi rút cúm A có khả năng thay đổi và phân nhóm nhanh tạo ra các chủng mới từ mùa cúm này sang mùa cúm khác. Việc tiêm phòng cúm trong quá khứ sẽ không ngăn ngừa nhiễm trùng từ một chủng mới. Các loại chim hoang dã là vật chủ tự nhiên của vi rút loại A, nên nó còn được gọi là cúm gia cầm. Vi rút cúm A có thể lây lan trên động vật và con người.
2. Nguyên nhân mắc cúm A
- Virus cúm A có thể lây truyền trực tiếp từ người này sang người khác thông qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi, thậm chí là nói chuyện… dịch mũi, họng, các giọt nước bọt mang theo virus thoát ra môi trường bên ngoài, người lành hít phải sẽ có thể nhiễm bệnh.
- Tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus: Virus cúm A có thể tồn tại trên các bề mặt như tay nắm cửa, bàn phím, điện thoại. Khi người khỏe chạm vào các bề mặt này và sau đó chạm vào mũi, mắt hoặc miệng, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể.
- Virus cúm A biến đổi nhanh: Virus này có khả năng biến đổi liên tục (thông qua đột biến điểm và đột biến đại dịch), khiến cơ thể người khó duy trì miễn dịch lâu dài và dễ mắc bệnh dù đã từng bị cúm A trước đó.
- Yếu tố môi trường: Thời tiết lạnh và khô (thường xuất hiện trong mùa đông) tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm A phát triển và lây lan nhanh.
- Sức đề kháng yếu: Người có hệ miễn dịch yếu (người già, trẻ em, người mắc bệnh nền) dễ bị mắc cúm A và gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
- Tiếp xúc gần gũi với người bệnh: Những người sống hoặc làm việc gần người bệnh cúm A có nguy cơ lây nhiễm cao hơn do tiếp xúc trực tiếp hoặc qua giọt bắn trong không khí.
3. Triệu chứng nhận biết cúm A
- Sốt cao: Nhiều người bị cúm A sẽ có nhiệt độ cơ thể tăng cao, thường là trên 38°C.
- Ho khan hoặc ho có đờm: Ho là triệu chứng thường gặp, có thể đi kèm với đờm hoặc không.
- Đau họng: Cảm giác đau rát hoặc khó chịu ở cổ họng.
- Mệt mỏi: Người mắc cúm A thường cảm thấy mệt mỏi, suy yếu, và có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần.
- Đau cơ và khớp: Các cơn đau cơ, khớp, và đôi khi là đau đầu cũng là triệu chứng thường gặp.
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi: Một số người có thể bị chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
- Nhức đầu: Cảm giác đau đầu mạnh mẽ là triệu chứng phổ biến của cúm A.
- Ớn lạnh và vã mồ hôi: Sự kết hợp giữa sốt và ớn lạnh thường gặp ở những người mắc cúm.
- Buồn nôn hoặc tiêu chảy: Đặc biệt ở trẻ em, đôi khi cúm A có thể gây buồn nôn, nôn mửa, hoặc tiêu chảy.
Các triệu chứng này có thể kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi và không khỏe trong vài tuần sau đó.
Cần lưu ý rằng, nếu cúm A không được điều trị kịp thời hoặc nếu người bệnh có các yếu tố nguy cơ (như người già, trẻ em, hoặc người có hệ miễn dịch yếu), có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm tim, hoặc tổn thương hệ thần kinh. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng nghi ngờ cúm A, nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
4. Cách phòng chống bệnh cúm A
- Tiêm phòng cúm: Tiêm vaccine cúm hàng năm là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất. Vaccine giúp cơ thể sản xuất kháng thể chống lại các chủng virus cúm A phổ biến, giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng nếu bị nhiễm.
- Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với vật dụng công cộng, hoặc sau khi ra ngoài. Nếu không có xà phòng và nước, bạn có thể sử dụng dung dịch rửa tay khô chứa ít nhất 60% cồn.
- Tránh tiếp xúc với người bệnh: Tránh tiếp xúc gần gũi với người bị cúm hoặc có triệu chứng cảm lạnh để giảm nguy cơ lây nhiễm. Nếu bạn bị bệnh, hạn chế tiếp xúc với người khác để tránh lây lan virus.
- Đeo khẩu trang: Khi tiếp xúc với những người có dấu hiệu bệnh hoặc khi đến nơi công cộng đông người, đeo khẩu trang có thể giúp ngăn ngừa virus lây lan qua đường hô hấp.
- Vệ sinh môi trường sống: Lau chùi các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím máy tính bằng các chất tẩy rửa hoặc dung dịch sát khuẩn.
- Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước, duy trì chế độ ngủ hợp lý và tập thể dục đều đặn giúp nâng cao sức khỏe và hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
- Giữ ấm cơ thể: Tránh để cơ thể bị lạnh quá mức trong mùa đông, vì nhiệt độ thấp có thể làm giảm khả năng miễn dịch và tạo điều kiện cho virus cúm phát triển.
- Hạn chế tiếp xúc trong mùa cúm: Nếu có thể, hạn chế đến các khu vực đông người trong mùa cúm, như trường học, bệnh viện, hoặc các sự kiện công cộng lớn.
- Hạn chế chạm tay vào mặt: Virus cúm có thể xâm nhập vào cơ thể qua mắt, mũi và miệng, vì vậy hạn chế việc chạm tay vào những bộ phận này khi chưa rửa tay sạch sẽ.
- Điều trị kịp thời: Nếu có triệu chứng cúm, nên đi khám bác sĩ và điều trị sớm. Sử dụng thuốc kháng virus (nếu được bác sĩ chỉ định) có thể giúp giảm thời gian mắc bệnh và ngăn ngừa biến chứng.